12 mô hình giao dịch chứng khoán và chỉ số quan trọng nhất

Mục lục

Mô hình biểu đồ là gì?

Nghiên cứu về mô hình biểu đồ là lĩnh vực phân tích kỹ thuật về các mô hình được tạo thành từ các biến động giá trên biểu đồ theo thời gian, còn được gọi là mô hình biểu đồ giao dịch. Các mô hình này hình thành trên các thị trường và loại tài sản khác nhau khi xu hướng dừng lại và bắt đầu đi vào giai đoạn ổn định giá. Mô hình biểu đồ là cách để bạn xác định xem giá sẽ tiếp tục theo cùng hướng với xu hướng cơ sở sau khi kết thúc giai đoạn ổn định giá, hay xu hướng sẽ đảo chiều ngược lại. Ngoài ra, từ các mô hình này, bạn có thể dự đoán mục tiêu tiềm năng cho biến động tiếp theo.

Bạn có thể xác định các mô hình biểu đồ này trong nhiều khung thời gian khác nhau, từ biểu đồ một phút, biểu đồ một giờ và 4 giờ, cho đến biểu đồ hàng ngày, hàng tuần và thậm chí hàng tháng. Hơn nữa, các mô hình biểu đồ này được hình thành gần như trên tất cả các loại tài sản, trên biểu đồ chứng khoán riêng lẻ, chỉ số chứng khoán, thị trường hàng hóa, thị trường trái phiếu và mô hình biểu đồ ngoại hối. Thêm vào đó, các mô hình biểu đồ đã có mặt từ lâu, có thể từ nhiều thập kỷ trước, thậm chí hàng trăm năm trước đã xuất hiện các mô hình biểu đồ khác nhau.

Các mô hình biểu đồ này được hình thành trong các khoảng thời gian khác nhau, trên tất cả các thị trường tài chính và có thể xem lại, vậy chúng hoạt động như thế nào?

Mô hình biểu đồ hoạt động như thế nào?

Lý do chính vì sao mô hình biểu đồ lại có hiệu quả trong phân tích kỹ thuật là từ hai nguyên tắc cơ bản và có mối liên hệ với nhau trong phân tích kỹ thuật.

Đầu tiên là nguyên tắc lịch sử luôn tự lặp lại. Động thái giá đã xảy ra trong quá khứ không nhất thiết phải lặp lại chính xác trong khung thời gian hiện tại. Nhưng chúng ta có thể xác định, nhận diện và từ đó có thể kiếm lợi nhuận từ mô hình giá hoặc biểu đồ đang hình thành trên thị trường hiện tại, và có khả năng những gì đã xảy ra trước đây sẽ xảy ra thêm lần nữa.

Nguyên tắc phân tích kỹ thuật thứ hai mà mô hình sử dụng có mối liên hệ chặt chẽ với nguyên tắc đầu tiên (lịch sử luôn tự lặp lại). Lịch sử thường có xu hướng tự lặp lại vì có một yếu tố cố định xuyên suốt lịch sử đối với thị trường tài chính, đó là sự tương tác của con người giúp thúc đẩy giá thị trường. Mặc dù các sự kiện kinh tế vĩ mô, cơ bản và địa chính trị sẽ thúc đẩy động thái giá, nhưng những sự kiện ấy cần có sự tương tác của con người. Suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của các nhà giao dịch và nhà đầu tư cá nhân sẽ cùng nhau tác động và khiến thị trường tăng giá hoặc giảm giá. Do đó, mô hình biểu đồ phân tích kỹ thuật sẽ phản ánh cảm xúc, hành vi và tâm lý của con người, mà những điều này có xu hướng lặp lại theo thời gian. Do đó, việc sử dụng phân tích mô hình sẽ rất có ích để dự đoán biến động giá tiềm năng trong tương lai.

Tìm hiểu về các mô hình biểu đồ

Để hiểu đúng về mô hình biểu đồ, bạn phải tìm hiểu về các mô hình khác nhau và khả năng báo hiệu xu hướng tăng hoặc giảm của chúng đối với bất kỳ thị trường cụ thể nào. Tuy nhiên, bạn không chỉ cần tìm hiểu về các mô hình, mà còn phải hiểu tại sao các mô hình đó hoạt động. Bạn cần nhận thức rõ lý do về mặt tâm lý và hành vi khiến mô hình biểu đồ giao dịch có thể là mô hình tăng giá hoặc giảm giá. Hơn nữa, mô hình biểu đồ không chỉ giúp nhà phân tích hoặc nhà giao dịch xác định thiên hướng của thị trường được phân tích hoặc giao dịch, mà còn có thể giúp họ xác định giá mục tiêu từ chính các mô hình biểu đồ đó.

Tại sao mô hình biểu đồ lại quan trọng?

Các mô hình biểu đồ rất quan trọng đối với nhà phân tích kỹ thuật và nhà giao dịch kỹ thuật vì chúng mang lại một khuôn khổ xác định để giúp đưa ra quyết định về việc mua hay bán tại bất kỳ thị trường cụ thể nào. Ngoài ra, phân tích mô hình biểu đồ giúp bạn xây dựng thiết lập giao dịch có mục tiêu giá xác định với mức thoát giao dịch xác định (tức là vị trí đặt lệnh cắt lỗ).

Các nhà giao dịch cá nhân có thể tìm hiểu về các mô hình biểu đồ giao dịch như các chuyên gia. Nghĩa là nhà giao dịch cá nhân có thể đạt cấp độ ngang bằng với nhà giao dịch tổ chức khi phân tích kỹ thuật, cũng như khi xác định, sử dụng mô hình biểu đồ và nhận diện mô hình biểu đồ.

Mô hình biểu đồ có thể được sử dụng với cổ phiếu riêng lẻ, mô hình chỉ số chứng khoán, mô hình biểu đồ ngoại hối hoặc với bất kỳ số lượng hoặc loại tài sản nào trên thị trường tài chính. Điều kiện cần là thị trường phải có tính thanh khoản và không chịu ảnh hưởng lớn bởi bất kỳ một bên tham gia lớn nào từ phía cầu hoặc cung.

Ổn định giá trong giao dịch là gì?

Ổn định giá trong giao dịch là khi thị trường đi ngang trong bất kỳ khung thời gian cụ thể nào, trái với xu hướng đi theo một hướng, tăng hoặc giảm. Giai đoạn ổn định giá xảy ra khi thị trường không đi theo xu hướng, hoặc trong một phạm vi, hoặc theo xu hướng đi ngang giữa mức (hay vùng) hỗ trợ và mức (hay vùng) kháng cự. Hầu hết các mô hình biểu đồ xảy ra sau khi thị trường ở xu hướng lên cao (tăng) hoặc xuống thấp (giảm), sau đó bước vào giai đoạn ổn định giá. Tùy theo bản chất của tình trạng ổn định giá và mô hình biểu đồ được hình thành, thị trường có xu hướng phá vỡ phạm vi ổn định giá và sẽ tăng hoặc giảm.

Các loại mô hình biểu đồ

Chúng ta đã biết mô hình biểu đồ là gì và tìm hiểu kiến thức cơ bản về cách sử dụng chúng, cùng với ngôn ngữ được sử dụng với mô hình biểu đồ, giờ hãy tìm hiểu chi tiết hơn về các loại mô hình cụ thể và mục đích sử dụng của chúng. Sau đây là một vài trong số rất nhiều loại mô hình biểu đồ:

• Vai – Đầu – Vai
• Vai – Đầu – Vai ngược
• Hai đỉnh
• Hai đáy
• Ba đỉnh
• Ba đáy
• Đáy tròn
• Nêm tăng
• Nêm giảm
• Cờ hoặc Cờ đuôi nheo
• Tam giác dốc lên
• Tam giác dốc xuống

Các loại này thuộc nhóm mô hình biểu đồ nào?

Có ba loại mô hình biểu đồ giao dịch chính: mô hình đảo chiều, mô hình biểu đồ tiếp tục và mô hình biểu đồ hai hướng. Bây giờ, chúng ta sẽ tìm hiểu lần lượt từng loại để khám phá cách giao dịch với các mô hình biểu đồ.

Mô hình biểu đồ đảo chiều

Mô hình đảo chiều chỉ đơn giản là các mô hình biểu đồ được ghi nhận theo thời gian để thể hiện khi nào xu hướng đi lên (tăng) hay đi xuống (giảm) kết thúc thì nó cũng có khả năng đảo chiều theo hướng ngược lại.

Ví dụ, nếu thị trường đang có xu hướng tăng và sau đó chuyển sang giai đoạn ổn định giá, chúng ta sẽ áp dụng phương pháp nhận diện mô hình để xác định mô hình đó có thể là mô hình biểu đồ đảo chiều hay không. Điều này sẽ cho thấy xu hướng tăng có thể sắp kết thúc. Nếu bạn đang ở vị thế mua (đã mua trên thị trường), thì bạn nên cân nhắc thoát lệnh mua. Hoặc khi mô hình biểu đồ đảo chiều đưa ra tín hiệu chính xác, bạn có thể cân nhắc vào lệnh bán.

Ngược lại, nếu có xu hướng giảm và thị trường thể hiện mô hình biểu đồ đảo chiều, và nếu bạn đã đặt lệnh bán (đã bán trên thị trường), thì bạn có thể cân nhắc thoát lệnh bán. Ngoài ra, bạn có thể cân nhắc vào lệnh mua. Đây có thể được coi là mô hình Hai đỉnh, cho thấy xu hướng tăng có thể kết thúc và xu hướng giảm giá có thể xảy ra. Ngược lại, mô hình Ba đáy hình thành trong xu hướng giảm và cho thấy thị trường có thể đảo chiều và di chuyển tăng lên.

Mô hình biểu đồ tiếp tục

Mô hình biểu đồ tiếp tục xảy ra khi thị trường có xu hướng tăng hoặc giảm và sau đó chuyển sang giai đoạn ổn định giá. Bằng cách nhận diện mô hình, chúng ta có thể xác định mô hình biểu đồ tiếp tục, cho biết thị trường có khả năng tiếp tục theo xu hướng tăng hoặc giảm ban đầu (tức là lên hoặc xuống). Sau đó, nhà giao dịch sẽ tìm cách xây dựng chiến lược dựa vào khả năng tiếp tục của xu hướng cơ sở, sau khi mô hình biểu đồ tiếp tục đã hoàn tất với tín hiệu thích hợp.

Ví dụ, với các mô hình như mô hình cờ đuôi nheo hoặc mô hình cờ, bạn có thể kỳ vọng giá sẽ tiếp tục đi theo xu hướng ban đầu. Mô hình này xảy ra sau khi mô hình báo hiệu giai đoạn ổn định giá kết thúc.

Mô hình biểu đồ hai hướng

Mô hình biểu đồ hai hướng là những mô hình có thể kết thúc theo cả hai hướng, do đó, đây có thể là mô hình biểu đồ đảo chiều và/hoặc mô hình biểu đồ tiếp tục. Điều này phụ thuộc vào cách hình thành mô hình và cách giá phá vỡ khỏi mô hình. Xu hướng của các mô hình biểu đồ này không rõ bằng các mô hình biểu đồ đảo chiều và tiếp tục, với khả năng phá vỡ cao lên hơn hoặc xuống thấp hơn so với giai đoạn ổn định giá.

Dưới đây là các mô hình biểu đồ theo từng nhóm:

Các mô hình biểu đồ nào được sử dụng nhiều nhất?

Các mô hình biểu đồ được sử dụng nhiều nhất là Mô hình Vai – Đầu – Vai, Mô hình Hai đỉnh & Hai đáy, Mô hình Ba đỉnh & Ba đáy, Mô hình Đáy tròn, Mô hình Nêm, Mô hình Cờ hoặc Cờ đuôi nheo, Mô hình Tam giác gốc lên & Tam giác dốc xuống. Các mô hình này lại thuộc các loại Mô hình nến riêng.

Bạn nên làm quen và học cách nhận diện các mô hình này để có thể cải thiện khả năng giao dịch.

Mô hình Vai – Đầu – Vai

Có hai loại mô hình Vai – Đầu – Vai: Vai – Đầu – Vai Thuận và Vai – Đầu – Vai ngược.

Vai – Đầu – Vai thuận: Mô hình này phát triển ở đầu xu hướng tăng.

• Thị trường có xu hướng tăng với các đỉnh cao hơn và đáy cao hơn.
• Thị trường đi xuống sau khi qua Đầu, sau đó tăng lên một đỉnh thấp hơn, dưới đỉnh của Đầu, đó chính là Vai thứ hai.
• Nằm giữa hai đáy ở hai bên của đỉnh chính là Đầu, sau đó chúng ta vẽ một đường ngang qua phía dưới của Đầu, đây được gọi là “đường viền cổ”.
• Nếu sau Vai thứ hai, thị trường phá vỡ xuống dưới “đường viền cổ” thì đỉnh Đầu & Vai sẽ được xác nhận.
• Mục tiêu của mức giảm giá tiềm năng hay Mục tiêu giá tối thiểu (MPO) là khoảng cách dọc từ đỉnh của Đầu xuống đến “đường viền cổ”. Khoảng cách này được dự đoán từ điểm mà giá phá vỡ “đường viền cổ”.
• Đôi khi giá sẽ phục hồi trở lại cao hơn để kiểm tra “đường viền cổ”, đây gọi là “biến động quay lại”.

Vai – Đầu – Vai ngược: Mô hình Vai – Đầu – Vai ngược là phiên bản lộn ngược của mô hình Vai – Đầu – Vai thuận. Mô hình này xảy ra ở đáy của một xu hướng giảm. Khi mô hình được kích hoạt thông qua “đường viền cổ”, MPO được dự đoán sẽ cao hơn.

Mô hình Hai đỉnh & Hai đáy

Hai đỉnh: Để tìm Mô hình hai đỉnh, trước tiên bạn cần xác định xu hướng tăng.

• Giá tăng đến đỉnh rồi giảm xuống thấp
• Sau đó, giá sẽ phục hồi và tạo ra một đỉnh khác, bằng hoặc gần bằng đỉnh cao nhất và gần nhất.
• Sau đó, giá lại tiếp tục giảm xuống thấp, nếu nó phá vỡ xuống dưới đáy nằm giữa hai đỉnh thì sẽ tạo thành mô hình Hai đỉnh.
• Mục tiêu của mức giảm giá tiềm năng (MPO) là khoảng cách dọc từ các đỉnh của mô hình Hai đỉnh xuống đáy nằm giữa hai đỉnh, sau đó được dự đoán sẽ thấp hơn đáy.

Hai đáy: Hai đáy là phiên bản đảo ngược của Hai đỉnh. Thị trường có xu hướng giảm, sau đó tạo thành hai đáy với mức giá gần bằng nhau. Nếu thị trường phá vỡ lên trên đỉnh giữa hai đáy này thì mô hình Hai đáy được xác nhận.

Mô hình Ba đỉnh & Ba đáy

Ba đỉnh: Ba đỉnh cũng giống như Hai đỉnh, nhưng với ba đỉnh có mức giá gần bằng nhau. Mô hình này được hình thành khi giá phá vỡ xuống dưới đáy thấp nhất giữa ba đỉnh.

Ba đáy: Mô hình Ba đáy là phiên bản đảo ngược của mô hình Ba đỉnh và giống như mô hình Hai đáy, với ba đáy ở mức giá gần bằng nhau. Mô hình này được hình thành khi giá phá vỡ lên trên đỉnh cao nhất giữa ba đáy.

Mô hình Đáy tròn

Mô hình Đáy tròn hình thành ở cuối xu hướng giảm và được xác định bằng một chuỗi các đáy, tạo thành hình chữ “U”. Đáy tròn thường xuất hiện ở cuối xu hướng giảm trong dài hạn và báo hiệu giá sắp đảo chiều giá trong dài hạn.

Mô hình Nêm

Nêm tăng (dưới dạng mô hình tiếp tục): Mô hình Nêm tăng xảy ra khi thị trường có xu hướng tăng cao, nhưng các đáy cao hơn đi lên theo góc dốc hơn so với các đỉnh cao hơn, và tạo thành mô hình Nêm tăng. Với mô hình này, bạn có thể kỳ vọng rằng thị trường sau đó sẽ phá vỡ xuống dưới đường xu hướng tăng thấp hơn, báo hiệu giá sẽ di chuyển xuống thấp hơn. Nếu thị trường trước đó có xu hướng giảm thì đây sẽ là một mô hình tiếp tục.

Nêm tăng (dưới dạng mô hình đảo chiều): Mô hình Nêm tăng này cũng tương tự như trên nhưng xảy ra trong một xu hướng tăng. Mô hình Nêm tăng báo hiệu khả năng giá sẽ biến động xuống thấp hơn sau khi phá vỡ mô hình, sau đó sẽ đảo chiều xu hướng tăng.

Nêm giảm (dưới dạng mô hình tiếp tục): Mô hình Nêm giảm ngược lại với mô hình Nêm tăng. Mô hình này được hình thành khi thị trường di chuyển xuống thấp hơn, với các đỉnh thấp hơn di chuyển xuống dưới theo góc dốc hơn so với các đáy thấp hơn. Với mô hình Nêm giảm, bạn có thể kỳ vọng rằng thị trường sau đó sẽ đẩy giá lên cao hơn đường xu hướng đi xuống dốc hơn, báo hiệu giá sẽ biến động lên cao hơn. Nếu thị trường trước đó có xu hướng tăng thì đây sẽ là một mô hình tiếp tục.

Nêm giảm (dưới dạng mô hình đảo chiều): Mô hình này cũng giống như mô hình Nêm giảm ở trên nhưng xảy ra trong xu hướng giảm. Mô hình Nêm giảm báo hiệu khả năng giá sẽ biến động lên cao hơn sau khi phá vỡ mô hình, sau đó sẽ đảo chiều xu hướng giảm.

Mô hình Cờ hoặc Cờ đuôi nheo

• Mô hình Cờ hoặc Cờ đuôi nheo là mô hình tiếp tục. Đây là mô hình phổ biến và đáng tin cậy nhất trên các biểu đồ ngắn hạn.
• Chúng xảy ra khi giá bắt đầu tăng tốc lên cao hoặc xuống thấp, gần như thẳng đứng.
• Động thái tăng tốc này tạo nên “cột cờ”.
• Sau đó, giá đi vào giai đoạn ổn định giá, trong giai đoạn đó sẽ có rất ít động thái tăng tốc trước đó bị hủy bỏ.
• Hình dạng của mô hình ổn định giá được mô tả là Cờ nếu là một hình chữ nhật có hai đường thẳng song song ở hai bên của động thái tăng tốc ban đầu.
• Mô hình này sẽ là Cờ đuôi nheo nếu có hình tam giác.
• Nếu giá phá vỡ mô hình Cờ hoặc Cờ đuôi nheo theo cùng hướng với động thái tăng tốc ban đầu thì MPO sẽ là chiều cao của cột cờ được dự đoán cao hơn hoặc thấp hơn.

Mô hình Tam giác dốc lên & Tam giác dốc xuống

Tam giác dốc lên

• Mô hình này thường xảy ra trong xu hướng tăng sau khi giá đi vào trạng thái ổn định giá.
• Giai đoạn ổn định giá được thể hiện bằng hình Tam giác với các đáy tăng dần, nhưng các đỉnh ở mức giá gần bằng nhau.
• Bạn có thể kỳ vọng giai đoạn ổn định giá sẽ kết thúc ở mức cao trên các đỉnh.
• Khi đó, MPO được đo bằng điểm rộng nhất của Tam giác dốc lên (đáy của tam giác), được dự đoán tăng từ các đỉnh của tam giác.

Tam giác dốc xuống: Mô hình này hoàn toàn ngược lại với mô hình Tam giác dốc lên. Giá phá vỡ xuống dưới đáy của đường hỗ trợ Tam giác dốc xuống báo hiệu xu hướng giảm sẽ tiếp tục. Cách tính MPO giống với Tam giác dốc lên.

Chúng tôi đã giới thiệu các mô hình biểu đồ phổ biến nhất và hướng dẫn bạn cách xác định các mô hình này. Bạn có thể quyết định hướng đi tiềm năng của thị trường và có thể tính toán mức giá mục tiêu từ các mô hình này. Chúc bạn giao dịch thành công với các mô hình biểu đồ này trên Hantec Markets.