Thị trường ngoại hối, hay Forex/FX chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau, trong đó những yếu tố tác động đến các cặp tiền tệ bao gồm:
- sức mạnh riêng rẽ của hai nền kinh tế trong cặp tiền tệ
- sức mạnh tương quan của hai nền kinh tế trong cặp tiền tệ
- Dữ liệu kinh tế và tâm lý của các nền kinh tế này (phản ánh hiện trạng của nền kinh tế), chẳng hạn như Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, v.v.
- Tình hình chính trị và địa chính trị
- Chính sách tiền tệ
Mặc dù đây không phải là toàn bộ các yếu tố, nhưng chúng là những yếu tố thúc đẩy chính của thị trường ngoại hối, và chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về tác động của chính sách tiền tệ đối với thị trường ngoại hối. Chúng ta sẽ tìm hiểu về:
Chính sách tiền tệ là gì
Chính sách tiền tệ là một bộ công cụ kinh tế, thường được kiểm soát bởi ngân hàng trung ương của một quốc gia (thay mặt chính phủ), và được sử dụng để kiểm soát lạm phát cũng như đảm bảo sự tăng trưởng kinh tế bền vững. Nhìn chung, chính sách tiền tệ là biện pháp kiểm soát nguồn cung tiền của một nền kinh tế, được áp dụng cho nhiều thành phần của nền kinh tế, bao gồm người tiêu dùng, doanh nghiệp và lĩnh vực ngân hàng. Bằng cách điều chỉnh các công cụ này (chúng ta sẽ tìm hiểu dưới đây), ngân hàng trung ương có thể tác động đến nền kinh tế để đảm bảo tốc độ tăng trưởng ổn định.
Các loại chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ gồm hai loại chính, mở rộng và thắt chặt.
Chính sách tiền tệ mở rộng
Nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế đang chậm lại, kèm theo tỷ lệ thất nghiệp tăng cao và có nguy cơ suy thoái, cùng với tỷ lệ lạm phát thấp và không tăng, thì ngân hàng trung ương có thể thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng nhằm mở rộng hoạt động và tăng trưởng kinh tế. Ví dụ, hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới đã áp dụng chính sách tiền tệ mở rộng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Chính sách tiền tệ thắt chặt
Nếu một nền kinh tế đang quá nhiệt, tốc độ tăng trưởng kinh tế quá nhanh, tỷ lệ thất nghiệp rất thấp, có nguy cơ tăng tỷ lệ lạm phát, thì mục tiêu cốt lõi của hầu hết các ngân hàng trung ương là giữ tỷ lệ lạm phát ở mức thấp, thường là dưới 2,0%. Lúc này, ngân hàng trung ương có thể sẽ áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt, tìm cách giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế để đảm bảo tỷ lệ lạm phát không bắt đầu tăng lên đáng kể.
Các công cụ chính sách tiền tệ
Nhưng làm thế nào để các ngân hàng trung ương, hoạt động thay mặt chính phủ, đạt được mục tiêu của chính sách tiền tệ mở rộng hoặc thắt chặt? Họ có thể tùy ý sử dụng nhiều công cụ, trong đó có ba công cụ chính, bao gồm thay đổi lãi suất, nới lỏng định lượng và thay đổi mức dự trữ bắt buộc của ngân hàng. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu lần lượt từng công cụ.
Lãi suất
Công cụ chính sách tiền tệ chính mà các ngân hàng trung ương trên thế giới sử dụng là thay đổi lãi suất. Ở hầu hết các quốc gia, ngân hàng trung ương kiểm soát lãi suất cho vay đối với các ngân hàng thương mại, với tư cách là bên cho vay cuối cùng (ví dụ ở Mỹ, đây được gọi là lãi suất chiết khấu). Việc thay đổi lãi suất này thường tác động mạnh nhất đến lãi suất vay và cho vay của các ngân hàng thương mại với khách hàng.
Nới lỏng định lượng
Một công cụ khác đã trở nên phổ biến vào thế kỷ 21 là nới lỏng định lượng. Nói một cách đơn giản, công cụ này thể hiện việc ngân hàng trung ương hoạt động trên thị trường trái phiếu ngắn hạn bằng cách mua và bán tài sản. Ngân hàng trung ương bổ sung tiền vào hệ thống ngân hàng một cách hiệu quả bằng cách mua tài sản, đổi lại, các ngân hàng phản ứng lại bằng cách cho vay với lãi suất thấp hơn. Hoặc ngân hàng trung ương sẽ rút bớt tiền bằng cách bán tài sản, từ đó dẫn đến lãi suất cao hơn.
Mức dự trữ bắt buộc của ngân hàng
Ngân hàng trung ương cũng có quyền kiểm soát mức dự trữ bắt buộc của các ngân hàng. Đây là khoản tiền mà các ngân hàng thương mại phải nắm giữ trong tổng số tiền gửi của khách hàng để thanh toán các khoản nợ của mình. Việc tăng mức dự trữ bắt buộc sẽ hạn chế hoạt động cho vay của ngân hàng, và điều đó thể hiện chính sách thắt chặt. Việc giảm mức dự trữ bắt buộc sẽ giải phóng vốn, điều đó thể hiện chính sách mở rộng.
Chính sách tiền tệ ảnh hưởng đến thị trường ngoại hối như thế nào
Các công cụ chính sách tiền tệ khác nhau sẽ có tác động khác nhau đến tiền tệ, nhưng nhìn chung, nếu một nền kinh tế sử dụng công cụ chính sách mở rộng thì thông thường, đồng tiền sẽ yếu đi và có thể giảm giá trị so với các loại tiền tệ khác (nếu không có yếu tố tác động nào khác). Nguyên nhân là từ hai yếu tố bổ sung lẫn nhau.
Thứ nhất, lý do mà công cụ mở rộng được sử dụng là vì nền kinh tế đang chậm lại hoặc có khả năng suy thoái trong tương lai, và ngân hàng trung ương lo ngại rằng mức tăng trưởng kinh tế sẽ giảm xuống dưới mức tối ưu. Tốc độ tăng trưởng thấp khiến nền kinh tế trở nên kém hấp dẫn hơn để đầu tư, do đó đồng tiền sẽ giảm giá trị so với các loại tiền tệ khác.
Thứ hai, nếu nền kinh tế của quốc gia có khả năng giảm lãi suất thì quốc gia đó cũng sẽ kém hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư, và cũng là lý do khiến cho đồng tiền giảm giá.
Ngược lại, chính sách thắt chặt thường có tác động tích cực đối với đồng tiền và đồng tiền đó sẽ tăng giá so với các loại tiền tệ khác (cũng với điều kiện là không có yếu tố tác động nào khác). Điều này cũng xảy ra do hai yếu tố.
Công cụ thắt chặt sẽ nhấn mạnh một nền kinh tế mạnh nhưng có nguy cơ quá nhiệt, nhưng vẫn làm nổi bật mức tăng trưởng kinh tế mạnh và hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư, từ đó mang đến tác động tích cực cho đồng tiền. Lãi suất cao hơn cũng là tín hiệu tích cực đối với các nhà đầu tư, từ đó giúp đồng tiền gia tăng giá trị.
Dưới đây là bảng tóm tắt dễ hiểu.
| Công cụ chính sách | Mở rộng/Thắt chặt | Ảnh hưởng đến tiền tệ có thể xảy ra |
|---|---|---|
| Tăng lãi suất | Thắt chặt | Đồng tiền tăng giá |
| Giảm lãi suất | Mở rộng | Đồng tiền giảm giá |
| Giảm nới lỏng định lượng | Thắt chặt | Đồng tiền tăng giá |
| Tăng nới lỏng định lượng | Mở rộng | Đồng tiền giảm giá |
| Tăng mức dự trữ bắt buộc | Thắt chặt | Đồng tiền tăng giá |
| Giảm mức dự trữ bắt buộc | Mở rộng | Đồng tiền giảm giá |
Tóm tắt nội dung chính
Tóm lại, bạn cần lưu ý những nội dung chính sau đây:
- Có rất nhiều yếu tố tác động đến thị trường ngoại hối, một trong số đó là chính sách tiền tệ.
- Có hai loại chính sách tiền tệ chính, chính sách mở rộng và chính sách thắt chặt.
- Có ba công cụ chính sách tiền tệ chính: lãi suất, nới lỏng định lượng và mức dự trữ bắt buộc của ngân hàng.
- Các công cụ này có tác động khác nhau đối với tiền tệ, nhưng nguyên tắc chung là nếu một chính sách được coi là chính sách mở rộng đối với nền kinh tế, thì chính sách đó thường có tác động tiêu cực đối với tiền tệ và sẽ khiến đồng tiền đó giảm giá trị so với các loại tiền tệ khác (nếu không có yếu tố tác động nào khác). Ngược lại, chính sách thắt chặt thường có tác động tích cực đối với đồng tiền và đồng tiền đó sẽ tăng giá so với các loại tiền tệ khác (cũng với điều kiện là không có yếu tố tác động nào khác).
