มีสถาบันเพียงไม่กี่แห่งที่จะมีอิทธิพลเหนือภูมิทัศน์พลังงานโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงและผันผวนอยู่ตลอดเวลามากเท่ากับองค์การกลุ่มประเทศผู้ส่งออกน้ำมัน (Organisation of the Petroleum Exporting Countries) หรือโอเปก (OPEC)
โอเปกซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี 1960 กลายเป็นชื่อที่มีความหมายเหมือนกับอุตสาหกรรมน้ำมัน โดยกำหนดระดับการผลิตและมีอิทธิพลต่อราคา คำอธิบายที่ครอบคลุมนี้จะพาคุณไปเรียนรู้ประวัติ วัตถุประสงค์ และอิทธิพลอันทรงพลังเหนือตลาด
สารบัญ:
- โอเปกคืออะไร?
- โอเปกทำงานอย่างไร?
- เหตุใดโอเปกจึงมีความสำคัญต่อเทรดเดอร์
- บทบาทของโอเปกในการมีอิทธิพลต่อราคาน้ำมัน
โอเปกคืออะไร?
โอเปกหรือ OPEC คือกลุ่มพันธมิตรประเทศผู้ผลิตน้ำมันที่รวมตัวกันเพื่อประสานงานและรักษาเสถียรภาพราคาน้ำมันในตลาดโลก
- ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 14 กันยายน 1960 ในกรุงแบกแดด ประเทศอิรัก
- สมาชิกผู้ก่อตั้ง ได้แก่ อิหร่าน, อิรัก, คูเวต, ซาอุดีอาระเบีย และเวเนซุเอลา แต่ได้ขยายเพิ่มขึ้นจนรวมประเทศสมาชิกได้ทั้งหมด 12 ประเทศ
- ซึ่งรวมถึงลิเบีย, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์, แอลจีเรีย, ไนจีเรีย, กาบอง, อิเควทอเรียลกินี และคองโก
เป้าหมายหลักของโอเปกคือการรับประกันการชดเชยที่ยุติธรรมสำหรับประเทศผู้ผลิตน้ำมันและทำให้ราคาน้ำมันมีเสถียรภาพเพื่อสนับสนุนเศรษฐกิจของพวกเขา
โอเปกเริ่มต้นด้วยเป้าหมายให้มีตลาดน้ำมันที่มั่นคงและยุติธรรม
ต้นกำเนิดของโอเปกย้อนกลับไปตรงจุดที่มีการยอมรับน้ำมันว่าเป็นทรัพยากรเชิงกลยุทธ์ โดยสมาชิกผู้ก่อตั้งต้องการประสานงานนโยบายการผลิตและราคาเพื่อให้มั่นใจว่าตลาดน้ำมันมีเสถียรภาพและมีความยุติธรรมมากขึ้น
องค์กรนี้ถูกก่อตั้งขึ้นเพื่อตอบโต้การมีอำนาจของ “Seven Sisters” ซึ่งเป็นกลุ่มบริษัทน้ำมันข้ามชาติที่คุมตลาดน้ำมันโลกในขณะนั้น การเจรจาต่อรองร่วมกับบริษัทน้ำมันทำให้ประเทศสมาชิกสามารถเพิ่มผลกำไรสูงสุดและควบคุมเศรษฐกิจของตนได้มากขึ้น
โอเปกทำงานอย่างไร?
โอเปกประสานนโยบายปิโตรเลียมของประเทศสมาชิกเพื่อควบคุมการผลิตและรักษารายได้ที่มั่นคงให้กับประเทศสมาชิก โดยมีขั้นตอนมีดังนี้:
- การตัดสินใจ:
กระบวนการตัดสินใจของโอเปกจะมีการประชุมเป็นประจำในประเทศสมาชิกเพื่อหารือเกี่ยวกับสภาวะตลาดและประสานงานนโยบาย ซึ่งการตัดสินใจมักกระทำโดยฉันทามติ โดยแต่ละประเทศสมาชิกจะมีสิทธิ์มีเสียงในกระบวนการนี้ - โควต้าการผลิต:
โอเปกกำหนดโควตาการผลิตสำหรับแต่ละประเทศสมาชิกเพื่อช่วยรักษาเสถียรภาพราคาและจัดการอุปทาน โดยโควต้าจะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น กำลังการผลิตของแต่ละประเทศ ปริมาณสำรอง และความต้องการทางเศรษฐกิจ - การติดตามตลาด:
OPEC คอยจับตาดูระดับอุปสงค์และอุปทานน้ำมันทั่วโลกอย่างใกล้ชิด เพื่อแจ้งการตัดสินใจด้านการผลิตและป้องกันไม่ให้ตลาดมีอุปทานมากหรือน้อยเกินไป - การประสานงานกับผู้ผลิตนอกโอเปก:
โอเปกทำงานร่วมกับผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่อื่นๆ เช่น รัสเซีย เพื่อประสานระดับการผลิตและรักษาเสถียรภาพด้านราคา - คำแถลงต่อสาธารณะ:
โอเปกใช้คำแถลงและการประกาศต่อสาธารณะเพื่อส่งสัญญาณถึงความตั้งใจและส่งผลต่อความเชื่อมั่นของตลาด
เหตุใดโอเปกจึงมีความสำคัญต่อเทรดเดอร์
การตัดสินใจและการดำเนินการของโอเปกมีผลกระทบต่อตลาดน้ำมันโลกอย่างมาก ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อตราสารทางการเงินและกลยุทธ์การเทรดต่างๆ
- มีอิทธิพลต่อราคาน้ำมัน:การเปลี่ยนแปลงใดๆ ในโควตาการผลิตหรือผลผลิตของโอเปกอาจนำไปสู่ความผันผวนอย่างมากในราคาน้ำมัน ซึ่งส่งผลต่อโอกาสในการเทรดฟิวเจอร์สน้ำมันดิบ, กองทุนรวมดัชนีที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ (ETF) และหุ้นที่เกี่ยวข้องกับพลังงาน
- ความผันผวนของตลาด:แถลงการณ์และการประชุมของโอเปกมักทำให้เกิดความผันผวนในตลาดน้ำมัน เทรดเดอร์ที่เตรียมพร้อมจะใช้ประโยชน์จากการเคลื่อนไหวของราคาอย่างกะทันหันจะพบโอกาสในการทำกำไร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตลาดตราสารอนุพันธ์ที่ความผันผวนอาจนำไปสู่ปริมาณการเทรดที่เพิ่มขึ้นและโอกาสในการทำกำไร
- ภูมิรัฐศาสตร์: ประเทศสมาชิกของโอเปกกระจายอยู่ทั่วภูมิภาคต่างๆ โดยผลประโยชน์ทางภูมิรัฐศาสตร์ที่หลากหลาย ความตึงเครียดหรือความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์ระหว่างประเทศสมาชิกสามารถส่งผลกระทบต่อการหยุดชะงักของการผลิตน้ำมันและความเชื่อมั่นของตลาด
- ผลกระทบต่อสกุลเงินและสินค้าโภคภัณฑ์:ความผันผวนของราคาน้ำมันซึ่งได้รับแรงผลักดันมาจากการดำเนินการของโอเปกยังส่งผลต่อคู่เงินและราคาสินค้าโภคภัณฑ์อีกด้วย ตัวอย่างเช่น สกุลเงินของประเทศผู้ส่งออกน้ำมันอาจมีความผันผวนจากการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของราคาน้ำมัน ซึ่งส่งผลต่อกลยุทธ์การเทรดฟอเร็กซ์ นอกจากนี้ สินค้าโภคภัณฑ์ เช่น ทองคำและทองแดง ซึ่งอ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงของอัตราเงินเฟ้อและการเติบโตทางเศรษฐกิจ ก็อาจได้รับอิทธิพลจากการเคลื่อนไหวของราคาน้ำมันที่ได้รับแรงผลักดันจากการตัดสินใจของโอเปก
- ผลกระทบต่อเศรษฐศาสตร์มหภาค:การเปลี่ยนแปลงของราคาน้ำมันอาจส่งผลต่ออัตราเงินเฟ้อ, การตัดสินใจเรื่องอัตราดอกเบี้ยของธนาคารกลาง และแนวโน้มการเติบโตทางเศรษฐกิจโดยรวม เทรดเดอร์จำเป็นต้องประเมินว่าการดำเนินการของโอเปกสอดคล้องกับแนวโน้มทางเศรษฐกิจในวงกว้างอย่างไรแล้วปรับกลยุทธ์การเทรดให้สอดคล้องตามนั้น
- ปฏิกิริยาต่อพลังงานอื่นๆ:การตัดสินใจของโอเปกอาจมีอิทธิพลต่อความน่าดึงดูดใจและการแข่งขันในตลาดของแหล่งพลังงานอื่นๆ เช่น ก๊าซธรรมชาติ
บทบาทของโอเปกในการมีอิทธิพลต่อราคาน้ำมัน
โอเปกมีอิทธิพลอย่างมากเหนือราคาน้ำมันโลกผ่านทางการปรับปริมาณการผลิต การประสานงานกับผู้ผลิตรายอื่น การติดตามตลาด และการสื่อสารเชิงกลยุทธ์
ข้อมูลที่น่าสนใจ: เหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ที่ส่งผลกระทบต่อรายได้ของโอเปก
- การคว่ำบาตรน้ำมันในปี 1973 เพื่อตอบโต้ความตึงเครียดทางการเมืองในตะวันออกกลาง ส่งผลให้ราคาน้ำมันสูงขึ้นและตอกย้ำถึงอิทธิพลของโอเปกที่มีต่อตลาดน้ำมัน
- ราคาน้ำมันตกต่ำในปี 1986 ซึ่งทำให้ราคาน้ำมันดิบของโอเปกร่วงลงไป 58% ส่งผลให้รายได้ของประเทศสมาชิกหดหายอย่างมาก (โดยเฉพาะซาอุดีอาระเบียและคูเวต)
- ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ในตะวันออกกลาง เช่น สงครามอิรัก-อิหร่าน และสงครามอ่าว ส่งผลให้ราคาน้ำมันและอัตราเงินเฟ้อสูงขึ้นระหว่างปี 1980 ถึง 1991
- ภาวะถดถอยทั่วโลกในปี 2008 ทำให้ความต้องการน้ำมันลดลงอย่างหนัก ส่งผลให้ราคาดิ่งลงและสร้างแรงกดดันให้กลุ่มโอเปกต้องลดกำลังการผลิต
- ในทำนองเดียวกัน ทั้งการแพร่ระบาดในปี 2020 และสงครามรัสเซีย-ยูเครนส่งผลให้โอเปกพลัสหรือ OPEC+ (พันธมิตรระหว่างกลุ่มโอเปกกับประเทศผู้ผลิตน้ำมันอื่นๆ อีก 10 ประเทศ รวมถึงรัสเซีย) ได้ประกาศลดกำลังการผลิตน้ำมันเพื่อรักษาราคาไว้
การตัดสินใจของโอเปกมีอิทธิพลที่สำคัญระดับโลก
โอเปกควบคุมการผลิตน้ำมันดิบทั่วโลกรวมกันมากกว่า 40% ทำให้มีอิทธิพลอย่างมากต่อราคาและระดับอุปทาน และการตัดสินใจของกลุ่มพันธมิตรที่ทรงอำนาจนี้ส่งผลกระทบอย่างชัดเจนต่อเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม และการเปลี่ยนแปลงทางภูมิรัฐศาสตร์ทั่วโลก
- ผลกระทบทางเศรษฐกิจจากนโยบายของโอเปก:
สำหรับประเทศที่นำเข้าน้ำมัน ความผันผวนของราคาน้ำมันอาจส่งผลกระทบต่ออัตราเงินเฟ้อ ดุลการค้า และเสถียรภาพทางเศรษฐกิจโดยรวม ในทางกลับกัน ประเทศที่ส่งออกน้ำมันจะได้รับประโยชน์มากมายจากการเพิ่มขึ้นของราคาเนื่องจากประเทศเหล่านี้พึ่งพารายได้จากน้ำมันเป็นอย่างมากเพื่อใช้เป็นเงินทุนของรัฐบาล งานโครงสร้างพื้นฐาน และงานสวัสดิการสังคม - อิทธิพลทางภูมิรัฐศาสตร์ของโอเปก:
ประเทศสมาชิกของโอเปกครอบคลุมหลายภูมิภาคและแวดล้อมด้วยผลประโยชน์ทางภูมิรัฐศาสตร์ที่หลากหลาย ด้วยเหตุนี้ การตัดสินใจของโอเปกจึงมักจะเกี่ยวพันกับการเปลี่ยนแปลงทางภูมิรัฐศาสตร์ ซึ่งมีอิทธิพลต่อความสัมพันธ์ทางการฑูต ความขัดแย้งในระดับภูมิภาค และพันธมิตรเชิงกลยุทธ์ และเพิ่มแรงกระทบมากขึ้นอีกผ่านการพบปะกับประเทศที่ผลิตน้ำมันนอกกลุ่มโอเปก เช่น รัสเซีย - ความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม:
เพื่อตอบสนองต่อความกังวลที่เพิ่มมากขึ้นเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม โอเปกได้รับแรงกดดันให้มุ่งเน้นไปที่การส่งเสริมแนวทางปฏิบัติในการผลิตน้ำมันอย่างมีความรับผิดชอบ ต่อจากนั้น กลุ่มโอเปกได้แสดงความตั้งใจริเริ่มที่จะมุ่งลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และส่งเสริมประสิทธิภาพการใช้พลังงาน ประเทศสมาชิกโอเปกบางประเทศได้กระจายพอร์ตโฟลิโอด้านพลังงานโดยการลงทุนในแหล่งพลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม และพลังงานน้ำ
การติดตามการประชุมของโอเปก การตัดสินใจด้านการผลิต และพัฒนาการทางภูมิรัฐศาสตร์ช่วยเทรดเดอร์ในการระบุโอกาสในการเทรด บริหารความเสี่ยงอย่างมีประสิทธิภาพ และเพิ่มประสิทธิภาพกลยุทธ์การเทรดในตลาดฟิวเจอร์สน้ำมัน, ตลาดฟอเร็กซ์, สินค้าโภคภัณฑ์ และสินทรัพย์ที่เกี่ยวข้อง
นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงในอุปทานหรือราคายังเปิดโอกาสให้เทรดเดอร์ใช้ประโยชน์จากผลของความผันผวนในตลาดที่เกิดขึ้นผ่านการเทรดเก็งกำไร
ข้อมูลเชิงลึกด้านปัจจัยพื้นฐานนี้เมื่อจับคู่กับการวิเคราะห์ทางเทคนิคจะช่วยเทรดเดอร์ในการรับมือกับความซับซ้อนของตลาดอันเป็นผลมาจากการตัดสินใจของโอเปกได้
สรุป
โอเปกยังคงเป็นขั้วอำนาจสำคัญในด้านพลังงานโลก อิทธิพลของพวกเขาขยายไปไกลกว่าแค่ราคาน้ำมัน ซึ่งส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม และแม้กระทั่งการเปลี่ยนแปลงทางภูมิรัฐศาสตร์ในระดับโลก ด้วยการทำความเข้าใจบทบาทของโอเปกในการควบคุมการผลิตน้ำมัน การติดตามตลาด และการประสานงานกับผู้ผลิตรายอื่น เทรดเดอร์จะได้รับข้อมูลเชิงลึกอันมีค่าสำหรับการรับมือกับความซับซ้อนของตลาดน้ำมัน ตั้งแต่การใช้ประโยชน์จากความผันผวนของตลาดไปจนถึงการบริหารความเสี่ยงและการระบุโอกาสในการเทรด การรับทราบข้อมูลเกี่ยวกับการตัดสินใจของโอเปกเป็นสิ่งสำคัญสำหรับความสำเร็จในตลาดการเงิน
นอกเหนือจากอิทธิพลทางเศรษฐกิจแล้ว โอเปกยังได้รับแรงกดดันมากขึ้นเรื่อยๆ ให้จัดการกับความกังวลด้านสิ่งแวดล้อม ขณะที่โลกเบนเข็มไปสู่แหล่งพลังงานหมุนเวียน โอเปกจะต้องปรับตัวและกระจายพอร์ตการลงทุนของตนเพื่อให้ยังคงมีความเกี่ยวข้องในระยะยาว
